«Салiдарнасць» распавядае, як беларуска з Івянца гатуе для беларусаў у Польшчы.

Алеся. Усе фота з архіву гераіні

Алесі 32 гады, жанчына вырасла ў горадзе Івянец і вывучылася на настаўніцу геаграфіі і біялогіі, але працавала не па спецыяльнасці — менеджарам па продажах. Усё жыццё Алеся любіла гатаваць, і падчас каранавіруса вырашыла завесці кулінарны блог у Instagram.

Спачатку яна вяла яго на расійскай мове, але потым перайшла на беларускую — і ў блогу, і ў жыцці. Пасля вымушанага пераезду ў Польшчу блогерка таксама ўладкавалася на працу кухарам нават без профільнай адукацыі. Алеся працягвае весці свой блог, піша кнігі з рэцэптамі, а таксама арганізавала ўласны кейтэрынг.

У размове з «Салідарнасцю» жанчына распавяла пра асартымент прадуктаў у Польшчы, чаму у момант пераклала блог на беларускую, як змагла ўладкавацца кухарам без адукацыі і як у Польшчы можна законна не адкрываць ІП, маючы маленькі бізнес.

— Я стварыла блог падчас кавіду, каб проста не звар’яцець. Спачатку ён быў на расейскай мове. Рэцэпты былі максімальна простыя, з прадуктаў, якія заўсёды былі дома. Мяне цікавалі міні-версіі розных страў: дэсерты, фінгерфуд. Аўдыторыя расла, і блог быў даволі паспяховы.

У адзін дзень я апублікавала пост, што выдаляю блог і ствараю новы — на беларускай мове. Гэтае рашэнне я прыняла даволі хутка: мы з мужам былі ў гасцях у Італіі, знаёмыя спыталі, на якой мове размаўляюць у Беларусі. Мы адказалі — беларускую ведаюць, але размаўляюць у большасці на расейскай. Яны былі вельмі здзіўлены, казалі, што не ўяўляюць, як бы размаўлялі не на італьянскай.

Мы з мужам пераглянуліся, і зразумелі — трэба нешта рабіць. Ну вось спачатку я завяла новы блог на беларускай мове, а потым паступова мы з мужам перайшлі на беларускую і ў жыцці.

Зараз на Instagram Алесі падпісана трохі болей за пять тысяч чалавек. Жанчына прызнаецца, што кулінарыі спецыяльна нідзе не вучылася, яе развіццё — гэта відэа на YouTube, Pinterest і ўласнае ўяўленне.

Са з'яўленнем новага блога ў суразмоўніцы «Салідарнасці» таксама змяніўся погляд, як павінна выглядаць ежа на талерцы, фотаздымкі сталі больш якаснымі. Рэцэпты Алеся імкнецца выкладаць максімальна простыя — яны, кажа жанчына, больш папулярныя сярод беларусаў.

— Што тычыцца мовы, то ў мяне добрыя водгукі на старонку. Негатыўных амаль няма. Пару разоў пісалі «ябацькі», некалькі разоў пісалі людзі хіба з Расеі, што трэба пісаць на «зразумелай для іх» мове. Таксама людзі могуць адпісвацца пасля нейкіх відэа, якія хоць неяк кранаюць тэму палітыкі.

Напрыклад, пасля відэа са стравамі на Дзень Волі ад мяне адпісалася 500-600 чалавек, але я не шкадую.

Людзі, якія знаходзяцца ў Беларусі, баяцца каментаваць публікацыі, у асноўным гэта робяць тыя, хто па-за межамі краіны. Камунікацыя з падпісчыкамі ў мяне адбываецца праз асабістыя паведамленні. Людзі дасылаюць фотаздымкі страў па маім рэцэпце, пытаюць, якія прадукты лепш купіць у Польшчы.

У блогеркі ёсць некалькі падпісчыц, чые мужы працуюць дальнабойшчыкамі. Для іх, па запыце, Алеся складае спіс прадуктаў, якія для пэўных страў лепш купіць у Польшчы.

— Ёсць цяжкасці, бо не ўсё можна правесці. Але я рэкамендую набываць у Польшчы маскарпонэ фірмы Galbani, аліўкавы алей Monini, макароны, польскую какаву — і я, і падпісчыцы заўважылі, што яна значна лепш, чым у Беларусі. Калі пашукаць, у Беларусі гэтыя прадукты таксама можна знайсці, напрыклад, на Камароўцы.

Таксама з падпісчыцамі з розных краін мы абмяркоўваем склад розных страў, бо ў залежнасці ад тыпу, напрыклад, мукі і цукру можа атрымлівацца зусім па-іншаму, і трэба камбінаваць.

Дарэчы, заўважае суразмоўніца, у эміграцыі шмат беларусаў набіраюць вагу.

— Па-першае, гэта ад стрэсу, а па-другое, з-за даступнасці прадуктаў. Яшчэ адна справа, калі чалавек прыехаў з Мінску, а вось калі з нейкага маленькага гарадка…Ты прыязджаеш у Польшчу, ідзеш у «Ашан» і вочы разбягаюцца: а як гэта на смак, а як тое? І кладзеш у кошык шмат чаго. Таксама тут у крамах бываюць тыдні Італіі, Грэцыі і іншых краін, і ўсё хочацца паспрабаваць.

У Беларусі, як кажуць — ёсць усё, але пры гэтым нічога. Напрыклад, мы з мужам хацелі прыгатаваць італьянскі рысавы салат, куды патрэбны сыр правалонэ: у якіх толькі крамах мы ні былі, але знайшлі яго толькі на Камароўцы. Кавалачак быў вельмі дарагі, але ўзялі.

Калі мы прыйшлі па гэты сыр у польскі «Ашан», то тут было каля дзевяці варыянтаў на выбар. Я не ведала, які ўзяць. То бок там не было чаго ўзяць, а тут не ведаеш, што ўзяць. Тая ж самая сітуацыя з маскарпонэ: у Беларусі ў буйных крамах хіба два віды было, а тут пяць як мінімум.

Таксама ў Польшчы ў параўнанні з Беларуссю крута быць веганам. У мяне была замова дэсертаў для веганаў, я спачатку разгубілася, а потым зайшла ў аддзел для веганаў і знайшла ўсё, што мне трэба.

З беларускіх прадуктаў, кажа беларуска, у Польшчы ёй не хапае толькі глазураванага сырку з пандай і сушанага мяса ад «Галерыі смаку».

Нядаўна Алеся таксама пачала публікаваць стравы беларускай кухні. А ў яе кнізе са стравамі на Вялікдзень ёсць нават рэцэпты ад бабулі. Дзякуючы гэтай кніжачцы, распавядае кухар, яна зразумела, як шмат ёсць у беларускай кухні.

— Калі ў каго спытаць, што такое беларуская кухня, больш за ўсё адказаў будзе пра дранікі і бліны. Так, гэта і мае самыя ўлюбёныя беларускія стравы. Але ў нас шмат чаго ёсць. Мая бабуля полька, у нас у Івянцы ўвогуле жыло шмат палякаў. Таму рэцэпты ў маёй бабулі былі беларуска-польскія. Цікава, што яны былі напісаныя па-беларуску, але часта там праскоквалі польскія словы.

З дзяцінства мне запомніліся аладкі з макам на Каляды, суп з крапівы, шарлотка, дзьмухаўцы, мачанка, дранікі і бліны, халаднік у нас быў толькі са шчаўя. Таксама ў кніжцы ёсць суп жур — па інгрэдыентах і смаку ён нагадвае польскі журэк.

Таксама ў бабулі ёсць рэцэпт з цікавай назвай: мяса па-радзівілаўску. Гэта такая адбіўная з поліўкай. Вось трэба гэтым і дзяліцца, каб свет бачыў.

Цікава, што ў Алесі ёсць і свае кнігі з рэцэптамі, але ў фармаце анлайн: на Вялікдзень, Каляды, восеньская кніга і на пікнік, то бок летняя.

Свой блог жанчына называе дарагім хобі, грошай жанчына з яго не атрымлівае, хутчэй укладае ў ежу, разыгранкі і рэкламу. Для заробку ў жанчыны дзве працы — у рэстарацыі гатэля і ўласны кейтэрынг.

— Я прыйшла ў гатэль ад Марыёту да таго, як ён адчыніўся. Паказала свой блог, што гатую і сказала, што хачу папрацаваць, каб набрацца досведу ў гэтай галіне. Я шчыра прызналася, што ніколі ў гэтай сферы не працавала.

Але ім быў патрэбны чалавек, і мне прапанавалі іспыт на тры месяцы з невялікім заробкам. Я пагадзілася, бо гатэль ад Марыёт: зразумела, там будзе, чаму павучыцца.

Спачатку я працавала на сняданнях, потым перайшла на банкеты, і заробак павысілі. Досвед гэты вельмі карысны, і я думаю шукаць нешта новае і ісці наперад. Апроч асноўнай працы ў мяне таксама ёсць уласны кейтэрынг.

ІП беларуска не адчыняла: па польскім законе, калі чалавек са сваёй дзейнасці атрымлівае на картку менш, чым 3180 злотых (каля 800$ — С.) , ён можа не рэгістраваць ІП. Але для кулінарыі дома неабходны дазвол ад санэпідэма.

 — У Беларусі я ніколі не працавала ў сферы грамадскага харчавання, бо ў нас нялёгка зрабіць санкніжку, а я яшчэ і была прапісаная ў бацькоў у Івянцы. Тут усё робіцца хутка: здала аналізы, два дні чакаеш, потым прыходзіш да доктара, ён робіць яшчэ некалькі тэстаў і ўсё.

Таксама для маёй дзейнасці быў патрэбны дазвол ад гаспадыні здымнай кватэры, што яна згодная, каб я займалася ў кватэры дамашняй гаспадаркай. Потым застаецца атрымаць дазвол ад санэпідэму: трэба напісаць заяву, атрымаць кнігу па бяспецы, купіць дадатковую лядоўню, зрабіць апісанне кухні.

Праз некалькі дзён да мяне прыйшлі, паглядзелі, што дома ўсё, як і напісана, і выдалі дазвол. Няма такога, што ты трасешся, баішся, што будзе нешта не так і дазвол не атрымаеш. Нават калі было нешта не так, яны проста падказалі, як зрабіць лепей і ўсё.

Тое, што можна не адкрываць ІП — значна паляпшае жыццё, калі хочаш сябе ў нечым паспрабаваць: ты не ведаеш, пойдзе ці не. Паспрабаваў — не пайшло, ну і ўсё, займаешся іншым. А ў Беларусі для гэтага трэба адчыняць ІП, а потым зачыняць яго, што не так проста. Я ведаю, бо ў Беларусі была аформленая як рамеснік (шыла цацкі) і закрыць гэта было няпроста.

Ежу з кейтерінгу Алеся дастаўляе на бізнес-спатканні для беларусаў. Кажа, што з беларусамі лягчэй працаваць з-за падобнага густу ў ежы. А вось палякі, напрыклад, дадаюць у стравы вельмі шмат воцату і гарчыцы.

Спраўляцца з працай і блогам, прызнаецца Алеся, ёй дапамагаюць добрыя словы ад падпісчыкаў:

— Бывае цішыня-цішыня, і здаецца, што гэта нікому не патрэбна. А потым напіша чалавек, дашле фота, як прыгатаваў па маім рэцэпце. Нават калі аднаму чалавеку гэта патрэбна, трэба рабіць.

Я раблю гэта і для сябе. Рэцэпты захоўваюцца, я імі карыстаюся. Таксама мой галоўны фанат — гэта мой муж, ён каментуе ўсе мае пасты.

А яшчэ ўсё гэта дапамагае мне ў эміграцыі — па-першае, гэта мова, па-другое, праца з беларусамі: прыходзіш на імпрэзу, чуеш, як усе размаўляюць на беларускай мове, і адчуваеш сябе як дома.